Sosyal Medya

Güncel

Merve Ş. Oruç: Olay ABD menfaatlerini korumaktan öte, damat Kushner’in talebini yerine getirmek

15-03-2018 08:13

Yeni Şafak Yazarı Merve Şebnem Oruç ABD Dış İşleri eski Bakanı Tillerson'un kovulmasının perde arkasını kaleme aldı.


 Merve Åžebnem Oruç, Tillerson'un Beyaz Saray'dan kovulmasının altında yatan asıl sebebin Trump'ın damadı olduÄŸunu belirterek bu sürecin Kral Selman'ın ABD ziyareti öncesi geliÅŸmesinin tesadüf olmadığını iddia etti.

Yazının Tamamı

ex Tillerson’ın ilk Afrika seyahati, ABD DışiÅŸleri Bakanı olarak yaptığı son seyahat oldu. Tillerson, ABD BaÅŸkanı Donald Trump’ın kendisini kovduÄŸunu, ABD’ye dönüşünden dört saat sonra Twitter’dan öğrendi.
 
Uzun yıllar ABD’de çok izlenen ‘The Apprentice’ (Çırak) adlı programın sunucusu olarak “You are fired!” (Kovuldun!) lafıyla şöhretine şöhret katan Trump ABD BaÅŸkanı’yken de farklı deÄŸil. Beyaz Saray’da kovulanların, istifa etmek zorunda bırakılanların listesi uzadıkça uzuyor. Bu ayrılışı Twitter üzerinden açıklamak da hiçbir devlet teamülüne uymuyor elbette, ama söz konusu Trump olduÄŸu için bu hiç kimseyi ÅŸaşırtmıyor.
 
Tillerson’ın DışiÅŸleri’nden ayrılacağı iddiaları bir süredir dolaşımdaydı, hatta Kasım’da New York Times’da haber de oldu, ama enerji devi Exxon Mobil’in eski CEO’su Tillerson’ın Trump’la anlaÅŸamadığı, çok daha önce, göreve gelmesinden kısa süre sonra fark edilmeye baÅŸlandı. ABD’nin Orta DoÄŸu politikalarında çok etkin olan DışiÅŸleri Bakanlığı, Tillerson döneminde aktifliÄŸini kaybetmiÅŸ, Savunma Bakanlığı, yani Pentagon Suriye, Irak gibi çatışma bölgelerinde daha ön plana çekilmiÅŸti. Tillerson’ın gidip yerine asker kökenli CIA BaÅŸkanı Mike Pompeo’nun geliÅŸiyle Trump’ın ekibindeki askerlerin sayısı arttı ve dolayısıyla piyasadaki “ABD politikalarını generaller belirliyor,” argümanları arttı.
 
Tillerson’ın Paris AnlaÅŸması’ndan Katar krizine, Ä°ran’dan Kuzey Kore’ye pek çok konuda Trump’la anlaÅŸamadığı biliniyordu. Zaten Trump’da Tillerson’la “Berbat” diye nitelediÄŸi ve iptal edilmesini istediÄŸi Ä°ran nükleer anlaÅŸması konusunda zıt fikirlere sahip olduklarını söyledi. Temmuz’da Pentagon’daki bir toplantıda Tillerson’ın Trump için “moron” dediÄŸi iddiaları Tillerson tarafından yalanlansa da ikili arasındaki husumet uzun süredir fark ediliyordu.
 
Dahası, Trump’ın damadı, danışmanı ve Orta DoÄŸu Temsilcisi Jared Kushner ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman arasında ÅŸekillendirilen Körfez politikaları, Ä°srail-Filistin meselesi gibi kritik konularda DışiÅŸleri Bakanlığı bypass ediliyor, Tillerson’ın bundan rahatsızlık duyduÄŸu biliniyordu. Kushner’in BAE, Çin, Ä°srail ve Meksika gibi ülkelerin hükümet yetkilileriyle yaptığı üst düzey temaslar sadece Tillerson deÄŸil, Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı H.R. McMaster için de sıkıntı oluÅŸturuyor, daha önce de baÅŸka isimlerin ekipten ayrılmasına sebep olan Kushner ismi, içeride tartışılmaya devam ediyordu.
 
Beyaz Saray’da çalışan herkesin geçmiÅŸiyle ilgili güvenlik soruÅŸturması yapan FBI’ın Kushner’le ilgili soruÅŸturması sürekli yapılan ertelemeler nedeniyle hala tamamlanamadı. Ayrıca Kushner’in Beyaz Saray’daki ‘çok gizli’ güvenlik toplantılarına katılabilmesi ve ‘çok gizli’ belgelere ulaÅŸabilmesi için verilen izni iptal edilmiÅŸti. Ä°ptalin ardında Kushner’e saÄŸlanan aşırı özgür alandan rahatsız olanların olduÄŸu iddialar arasındaydı. Tillerson’dan sonra sıranın, kovulacağı söylenen isimler listesindeki McMaster’a geldiÄŸi yönündeki güçlü iddialara bakılırsa, Pompeo’nun göreve gelmesini, sadece askerlerin Beyaz Saray’daki gücünün etkisi olarak okumak eksik olur diye düşünüyorum. Nitekim McMaster da üç yıldızlı eski bir general.
 
Tillerson’ın, önümüzdeki hafta Bin Salman’ın ABD’ye gerçekleÅŸtireceÄŸi resmi ziyaretin öncesinde kovulmuÅŸ olmasını da es geçmezsek bu olayın da ABD menfaatlerini korumaktan öte, damat Kushner’in talebini yerine getirme gibi bir öncül nedeni olduÄŸunu öngörebiliriz. Kushner, 2007’de 1.8 milyar dolara aldığı New York’taki 666 Fifth Avenue adlı 42 katlı gökdelenin borçlarını küresel kriz nedeniyle ödeyememiÅŸ ve 2015’te Katar’a satmak istemiÅŸti. Katar satın almaya yanaÅŸmayınca, Kushner hayal ettiÄŸi kar yerine zarar etmiÅŸti. Körfez ülkelerinin Katar’a uyguladığı ablukaya Kushner’in verdiÄŸi desteÄŸi desteÄŸin ardında da bu ÅŸahsi intikam arzusunun yattığı söylenir. Ä°ddialara göre, Kushner bu yaz Katar’a askeri müdahale yapılmasını da desteklemiÅŸ ama Tillerson bunu engellemiÅŸti. Hatırlanacağı üzere, Trump’ın Twitter’dan verdiÄŸi desteÄŸe raÄŸmen Tillerson, Suudi Arabistan, BAE ve Mısır’ı Katar’a yönelik ablukayı hafifletmeye çağırmıştı. Yani Tillerson’ın gitmesinden Kushner’e ek olarak, en baÅŸta Ä°srail, BAE, Suudi Arabistan ve Mısır’ın memnun olduÄŸunu söyleyebiliriz.
 
Tillerson’ın kovulmasının, Türkiye-ABD iliÅŸkilerini nasıl etkileyeceÄŸi de büyük soru iÅŸareti. Tillerson’ın Ankara ziyaretinde yapılmasına karar verilen iki ülke arası mekanizma toplantılarında Menbiç konusunda yerine getirilmemiÅŸ ABD taahhütleri üzerine büyük mesafe kat edilmiÅŸti. DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu’nun Moskova ziyareti sırasında, “Yeni ABD DışiÅŸleri Bakanı ile aynı anlayışla çalışmak isteriz,” demesi ama YPG’nin Menbiç’ten çekilmesi konusunda yol haritasının belirleneceÄŸi 19 Mart’ta gerçekleÅŸtirilmesi planlanan Türk ve ABD DışiÅŸleri Bakanları toplantının ertelenebileceÄŸini söylemesi, Ankara’nın da bu deÄŸiÅŸiklikten memnun olmadığını, yeni bakan konusunda temkinli yaklaÅŸtığını gösteriyor.
 
Trump’la hemen her konuda anlaÅŸtığı söylenen yeni ABD DışiÅŸleri Bakanı Pompeo, CIA Direktörü olarak ilk yurt dışı ziyaretini geçen yıl Türkiye’ye yapmış, bu ziyaret, CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan ve Trump arasındaki ilk telefon görüşmesinde iki ülke arasındaki sorunları ‘derhal’ düzeltmeye baÅŸlamak amacıyla planlanmıştı. Ziyaretin üstünden bir yıl geçmesine raÄŸmen ABD-Türkiye iliÅŸkilerindeki sorunlar çözülmüş deÄŸil. Ä°ran karşıtlığı, CIA’in iÅŸkence taktiklerinin savunuculuÄŸu gibi yönleriyle bilinen Pompeo, 15 Temmuz darbe giriÅŸiminin ertesi günü Twitter’da Türkiye’yi “totaliter Ä°slamcı diktatörlük” diye tanımlamış ve “ErdoÄŸan yönetiminin ancak Ä°ran yönetimi kadar demokratik olabileceÄŸini” ifade etmiÅŸti. Daha sonra bu tweet’ini silen ve Twitter hesabını askıya alan Pompeo, herhalde DışiÅŸleri Bakanı olduktan sonra bu ÅŸahsi fikirlerini bir kenara bırakır.
 
Türk DışiÅŸleri de elbette, ABD’ye son bir kez daha sabır göstererek Pompeo ile çalışmaya gayret gösterir. Ama galiba, Trump’ın ABD’si ile çalışabilmenin ana yolu bakanlardan, diplomatlardan deÄŸil, damat Kushner’den geçiyor.

 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.